مطالعه فرایندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند و در زمان مورد نیاز آن را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شد و حضوری فعال و همهجانبه در یادگیری داشت و هم در وقت مورد نیاز خصوصاً قبل از امتحان بتوان از روی نوشتهها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجدداً به خاطر سپرد.
خط کشیدن زیر نکات مهم
روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که باید ابتدا مطالب را خواند و مفهوم را کاملاً درک کرد و سپس زیر نکات مهم خط کشید، نه آنکه در کتاب به دنبال نکات مهم گشت تا زیر آن خط کشید.
حاشیهنویسی
این روش هم روش مهمی برای درک عمیق مطالب و خواندن کتاب درسی نیست ولی میتوان برای یادگیری مطالبی که اهمیت زیادی دارند مورد توجه قرار داد.
خلاصهنویسی
در این روش مطالب درکشده به صورت خلاصه در دفتری یادداشت میشود. این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر است؛ زیرا در این روش ابتدا مطالب درک شده سپس یادداشت میشود اما باز هم بهترین روش برای خواندن نیست.
کلیدبرداری
کلیدبرداری روش بسیار مناسبی برای خواندن و نوشتن نکات مهم است. در این روش بعد از درک مطالب نکات مهم به صورت کلیدی یادداشت میشود. درواقع کلمهی کلیدی کوتاهترین، راحتترین، بهترین و پرمعنیترین کلمهای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده میشود.
شرایط مطالعه
شرایط مطالعه مواردی هستند که با دانستن، بهکارگیری یا فراهم کردن آنها میتوان مطالعهای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و درواقع این شرایط به محصلان میآموزد که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرند، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازند و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسند که با دانستن آنها میتوان با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کرد و مطالعهی فعالتری داشت.
برنامهریزی
یکی از عوامل اصلی موفقیت داشتن برنامهی منظم در مطالعه است.
وقتشناسی
مناسبترین زمان برای مطالعه، صبحها یا ساعات دیگر روز قبل از صرف غذاهای چرب و سنگین است. حداکثر زمانی که افرد میتوانند فکر خود را روی موضوعی متمرکز کنند بیش از سی دقیقه نیست؛ یعنی باید سعی شود حدود سی دقیقه بر روی یک مطلب تمرکز کرد یا مطالب را یاداشت کرد و حدود ده الی پانزده دقیقه استراحت کرد و سپس مجدداً به همین روال شروع به مطالعه کرد.
حفظ آرامش
آرامش، ضمیر ناخودآگاه را پویا و فعال میکند. آرامش خاطر و نداشتن استرس عامل بزرگی در یادگیری محسوب میشود.
تغذیهی مناسب
تغذیهی صحیح نقش مهمی در سلامتی دارد. بهتر است هنگام مطالعه یا امتحانات از سبزیجات و میوههای تازه بیشتر استفاده شود و از مصرف مواد گوشتی و غذاهای پرچرب خودداری شود. خوردن مغزهای خشک مثل مغز گردو، بادام، فندق و... به تقویت حافظه کمک میکند.